Kalendarz badań w ciąży

Każda przyszła Mama powinna w trakcie ciąży przejść szereg badań sprawdzający stan zdrowia jej i dziecka. Jest to lista przygotowana na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie Standardu Organizacyjnego Opieki Okołoporodowej.Jest to ustalony wzór kalendarza badań, które powinna mieć wykonane każda kobieta ciężarna w Polsce. Badania te są podzielone zgodnie z tygodniami ciąży.

Do 10. Tygodnia ciąży lub na pierwszej wizycie
Lekarz lub położna wykonuje na wizycie badania profilaktyczne takie jak: pomiar ciśnienie tętniczego krwi, badanie piersi, określenie wzrostu i masy ciała, a także ogólne badanie lekarskie. Ocenia się też wtedy wstępnie ryzyko ciążowe. Każda kobieta powinna być poinformowana o zaleceniach dot. zdrowego stylu życia, niepalenia papierosów i niepicia alkoholu.

Do badań tzw. diagnostycznych na tej wizycie zalicza się:

  • Zbadanie grupy krwi i czynnika Rh
  • Przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych
    Morfologia krwi
  • Badanie ogólne moczu
  • Badanie cytologiczne, o ile nie było wykonane w ciągu ostatnich 6 miesięcy
  • Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo, ewentualnie OGTT u kobiet z czynnikami ryzyka GDM (cukrzycy ciężarnych)
    Badanie VDRL (test przesiewowy w kierunku kiły)
  • Zalecenie kontroli stomatologicznej
    Badanie na obecność wirusów HIV i HCV
    Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM), o ile ciężarna nie przedstawi wyniku potwierdzającego występowanie przeciwciał IgG sprzed ciąży
  • Badanie w kierunku różyczki (IgG, IgM)
  • Oznaczenie TSH

Badaniem nieobowiązkowym w początkowym okresie ciąży jest badanie ultrasonograficzne. Wykonuje się je ze wskazań lekarskich sondą dopochwową. Jego celem jest m.in. potwierdzenie lokalizacji jaja płodowego i wykluczenie ciąży pozamacicznej.

11-14 tydzień ciąży
Poza badaniami profilaktycznymi takimi jak te przeprowadzone na pierwszej wizycie powinno zostać wykonane badanie ultrasonograficzne. Celem tego badania jest ocena budowy płodu i wyrycie ewentualnych wad genetycznych. Ocenia się także czas trwania ciąży. Test PAPP-A. to dodatkowe badanie w tym okresie, refundowanym przez NFZ w przypadku:

  • wiek od ukończenia 35 lat
  • wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka;
  • stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub ojca dziecka;
  • stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenowo lub wieloczynnikową;
  • stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.

W przypadku wysokiego ryzyka trisomii powinna być zaproponowana kobiecie amniopunkcja, a w przypadku pośredniego ryzyka nieinwazyjne badanie wolnego płodowego DNA (cffDNA), które jest jednak badaniem nierefundowanym.

15-20 tydzień
Poza badaniem ciężarnej, pomiarem ciśnienia tętniczego i masy ciała kobiety oraz propagowaniem zdrowego stylu życia, zleca się w tym czasie morfologię krwi oraz badanie ogólne moczu.

18-22 tydzień
Badanie USG tzw. połówkowe. W tym badaniu dziecko jest dokładnie oglądane i mierzone. Oceniana jest szczegółowo budowa anatomiczna. Wykonywane są też pomiary biometryczne, określana ilość wód płodowych oraz długość szyjki macicy. Podczas badania jest również określana płeć dziecka. USG połówkowe jest uznawane za podstawowe badanie w diagnostyce prenatalnej.

21-26 tydzień
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia to odpowiedni czas na rozpoczęcie edukacji przedporodowej. Lekarz powinien omówić z kobietą m.in. przygotowanie do porodu i plan porodu, w tym preferencje i oczekiwania rodzącej, pozycje wykorzystywane w I. i II. okresie porodu, łagodzenie bólu porodowego oraz poinformować o możliwości deponowania tkanek popłodu, w tym krwi pępowinowej i sznura pępowinowego – w celu pozyskania komórek macierzystych.

Ponadto podczas wizyty wykonywane badania to:

  • ocena czynności serca płodu
  • pomiar ciśnienia tętniczego, masy ciała kobiety
  • doustny test obciążenia 75 g glukozy (OGTT): 24-26 tydzień (jeśli nie było wskazań, aby wykonać je wcześniej)
  • badanie ogólne moczu
  • przeciwciała anty-D u kobiet Rh (–)
  • badanie w kierunku toksoplazmozy (IgM), jeśli w I. trymestrze kobieta miała wynik ujemny
  • Kurs Srodtekstowy v1 1

27-32 tydzień

  • ocena czynności serca płodu
  • pomiar ciśnienia tętniczego, masy ciała kobiety
  • morfologia krwi
  • badanie ogólne moczu
  • przeciwciała anty-D u kobiet Rh (–)
  • badanie ultrasonograficzne, które ocenia wzrastanie płodu i jego dobrostan

W przypadku występowania wskazań – podanie immunoglobuliny anty-D (28–30 tydzień ciąży)

33-37 tydzień

  • badanie położnicze.
  • ocena wymiarów miednicy.
  • ocena czynności serca płodu.
  • pomiar ciśnienia tętniczego krwi.Badania laboratoryjne:
  • ocena ruchów dziecka
  • badanie gruczołów sutkowych.
  • pomiar masy ciała.
  • ocena ryzyka ciążowego
  • ocena ryzyka i nasilenia objawów depresji.
  • propagowanie zdrowego stylu życia.

Badania laboratoryjne:

  • morfologia krwi
  • badanie ogólne moczu
  • badanie antygenu HBs (zakażenie WZW t. B)
  • badanie HIV
  • posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących- Streptoccocus Agalactiae (35–37 tydzień ciąży)
  • badanie VDRL, HCV w grupie kobiet ze zwiększonym populacyjnym ryzykiem

38-39. tydzień

  • badanie ogólne moczu i morfologia krwi.
  • badanie położnicze.
  • ocena czynności serca płodu.
  • pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
  • ocena ruchów dziecka
  • pomiar masy ciała kobiety


Niezwłocznie po 40. Tygodniu ciąży
Badanie KTG i USG. (Planowe badanie KTG w ciąży fizjologicznej jest wykonywane nie wcześniej niż w terminie porodu)

Jeśli są one prawidłowe, kolejne badanie powinno być wykonane po tygodniu.
Ciąża powinna przed końcem 42. tygodnia zakończyć się.